Voor zover wij weten mag je bijna overal hardlopen. In ieder geval mag je hardlopen op plekken waar je je als voetganger mag begeven. Maar dat is niet altijd zo geweest. Onze voorouders zijn soms flink gestraft voor het ‘hardloopen’. Maar ook nog in onze tijd is het hardlopen niet altijd en overal geoorloofd.
Bedelaars
Het idee voor deze blog ontstond nadat de voorzitter van Loopgroep03 in de app-groep een oude brief doorstuurde van de commisaris van politie Haarlem aan de burgemeester van Heemstede. De brief is handgeschreven, in oude spelling, ik kon niet alle woorden thuisbrengen, vandaar een paar markeringen met vraagtekens in de tekst:
Politie te Haarlem, 14 November 1893.
Op 13 november jl: des voormiddags tusschen elf en twaalf uur is onder Uwe gemeente door een beambte mijner administratie aangetroffen een hardlooper, Pieter Blommaert, oud 19 jaren, werkman, wonende alhier, bezig met hard loopen in den Haarlemmerhout.
Daar in den laatsten tijd hier en in den omtrek dezer gemeente, het getal hardloopers merkbaar toeneemt en van hen allerwege veel overlast wordt ondervonden, is met den Heer Officier van Justitie overeengekomen, bij de Rechtbank dergelijke overtredingen als bedelaar te doen terecht staan.
Naar aanleiding van het vorenstaande heb ik de eer U(?) te informeeren dat tegen genoemden Blommaert proces verbaal is gemaakt terzake van bedelarij.
De Commisaris van Politie, (?)Goor (handtekening)
Aan den heer Burgemeester van Heemstede
Vier jaar later een korte vermelding van een veroordeling vermeld in de Middelburgsche Courant 28-10-1897:
Rechtzaken.
Kantongerecht Middelburg
hardloopen op de straat te Middelburg, zonder vergunning: A. V. K., zonder bekende woon- of verblijfplaats, tot 2 x f 2 b. s. 1 d. h., iedere b.
Dit soort overtredingen kwamen regelmatig voor in die tijd. Wel apart dat hardlopen vaak werd beoefend door daklozen.
Paden
Onze voorzitter meldde bij het plaatsen van deze oude brief: ‘Gelukkig zijn de tijden veranderd sinds 1893!’. Dat triggerde bij mij een herinnering. Ik kan me namelijk herinneren dat er, toen ik nog een stuk jonger was (en nog niet hardliep), routes in Middenduin waren waar je niet mocht hardlopen maar wel mocht wandelen. Dat was in jaren 80 en 90, toen ik regelmatig wandelde in dat gebied. Het stond aangegeven op een bord bij het startpunt van de routes. Omdat ik mijn herinnering wilde staven aan de realiteit ben ik gaan zoeken en vond het volgende op https://forum.infopolitie.nl/viewtopic.php?t=33088:
‘dat hij te Bloemendaal, op althans omstreeks 2 juni 1982, zonder daartoe gerechtigd te zijn, zich hardlopend heeft bevonden op een perceel grond, namelijk het Natuurreservaat Middenduin buiten de aangegeven rode route, toebehorende aan een ander dan verdachte, van welke grond de toegang op een voor verdachte blijkbare wijze door de rechthebbende was verboden door middel van aan de ingangen geplaatste borden met het opschrift: Natuurreservaat Middenduin toegangsregels vrije wandeling op wegen en paden trimmen (hardlopen) uitsluitend op de aangegeven rode route‘
En vervolgens een artikeltje op de voorpagina van het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant van 20 maart 1973
KLACHTEN OVER VERNIELINGEN
Trimverbod in Middenduin
(Van een onzer verslaggevers)OVERVEEN. In het natuurreservaat Middenduin” in Overveen zal het met ingang van 14 april verboden zijn te trimmen en hard te lopen in verband met een toenemend aantal verstoringen en overtredingen. Omdat er ook heel wat trimmers in Middenduin komen die zich wel netjes gedragen zal een aantal verenigingen de mogelijkheid worden geboden ontheffing van dit verbod te krijgen.
Staatsbosbeheer reikt dezer dagen aan alle trimmers een circulaire uit waarin de maatregel wordt toegelicht. Hierin staat onder meer dat Middenduin een heel mooi duingebied is waarin tal van planten en dieren voorkomen die in ons
land zeldzaam zijn geworden. Enkele jaren geleden vond Staatsbosbeheer het verantwoord wandelaars op wegen en paden in het gebied toe te laten. Een groot publiek werd daardoor de mogelijkheid geboden van het duingebied te genieten zonder dat het natuurleven ernstige schade ondervond.
Een aantal mensen koos Middenduin toen evenwel ook uit om er te gaan trimmen of een veldloop door het terrein te houden. Staatsbosbeheer heeft nu geconstateerd dat sommigen zich daarbij zo gedragen dat het natuurleven schade ondervindt. Zo zijn verschillende verstoringen van broedgevallen bekend en ook vertrapping van kwetsbare planten doordat men zich niet aan de regels „ор wegen en paden” houdt. Bovendien zijn
een aantal klachten binnengekomen van wandelaars die er rust zochten, maar gewoon opzij gelopen werden”.De consulent Natuurbehoud van Staatsbosbeheer, ir. J. W. G. Pfeiffer, die de brief heeft ondertekend, zegt zich daardoor genoodzaakt te zien het trimmen te beperken, omdat Middenduin in de eerste plaats als een natuurreservaat beschouwd dient te worden, waarin het element rust belangrijk is.
De verenigingen die ontheffing willen krijgen van het trimverbod dienen daartoe met vermelding van het aantal deelnemers en de gewenste tijden een verzoek in te dienen. Ze kunnen de ontheffing krijgen voorzover de rust niet wordt verstoord en voorzover het oefenprogramma van het Cios geen hinder ondervindt.
Dus mijn herinnering klopte!
Tijden
Nou zul je denken dat dit een soort van extreem late nawee was van hoe men toen wellicht dacht over hardlopen: Hardlopen doe je alleen als je op de vlucht bent voor iets of als je de bus of de trein moet halen. Maar een paar honderd meter van Middenduin bevindt zich landgoed Koningshof. Hier mag je wel hardlopen, maar niet na tien uur ’s ochtends. Nu, in bijna 2025! En dat is vast niet de enige plek. In de coronajaren waren er ook diverse bizarre regels die het hardlopen in de weg zaten. Die regel was De Avondklok. Je mocht je überhaupt niet buiten begeven tussen 21:00 en 4:30, dus ook niet in looppas. Er waren uitzonderingen: een hond uitlaten en woon-werkverkeer. Dus hardlopen met hond en hardlopen van en naar het werk kon ook. Gelukkig waren deze kromme regels van korte duur. Er zijn ook tijdrestricties die wel hout snijden, zoals niet (zonder toestemming) tussen zonsondergang en zonsopgang in natuurgebieden. Ik moet overigens bekennen dat ik die regel meer dan eens geschonden heb.
In een dorp in Alberta, Canada, werd hardlopen ooit tijdelijk verboden op zaterdagmiddagen. Dit was om verstoringen van de zaterdagsrust en markten te voorkomen. Het leidde tot protesten van sportieve dorpsbewoners, en de regel werd uiteindelijk geschrapt.
Vrouwen
Weer even terug in de geschiedenis: Als ik in DuckDuckGo zoek op ‘hardlopen verboden’ kom ik uit op een artikel van National Geographic. Het heeft de titel: Verboden voor vrouwen: waarom vrouwen vroeger niet mochten hardlopen. Een bepaalde periode in onze geschiedenis, en in andere culturen nog steeds, werden vrouwen gezien als tweederangs burgers of broedmachines. Die mochten natuurlijk niet de vrijheid tegemoet lopen. Tegen de vrouwen werd gezegd dat het uit bescherming was.
Hardlopen zou voor allerlei kwalen zorgen waartegen vrouwen moesten worden ‘beschermd’. Zo zou het leiden tot onaantrekkelijkheid, verlies van vrouwelijkheid, en hangborsten, bloedarmoede en haargroei op ‘ongewenste plekken’ veroorzaken.
Of nog erger: hardlopen kon onomkeerbare schade toebrengen aan het vrouwenlichaam, zoals onvruchtbaarheid. Vrouwelijke lopers werden hierdoor lang uitgesloten, totdat verzet heel langzaam leidde tot verandering.
Tijdens de Olympische Spelen in 1928 in Amsterdam mochten er voor het eerst vrouwen meedoen met de hardlooponderdelen. Er werden (toen al!) gemanipuleerde beelden getoond van volledig uitgeputte vrouwen waarna een verbod werd ingesteld voor deelname van vrouwen aan hardlooponderdelen verder dan tweehonderd meter. Dit verbod werd pas 32 jaar later opgeheven en zelf toen was het meedoen aan een marathon voor vrouwen nog verboden terrein. De eerste vrouwen deden vermomt als man mee en de eerste vrouw die als vrouw liep werd probeerden ze uit de race te halen. Pas in 1972 mochten vrouwen officieel een marathon rennen.
Gelukkig zijn vrouwen (hier) tegenwoordig grotendeels gelijkwaardig aan mannen wat betreft hardlooprechten, behalve dat hun rechten om te winnen tegenwoordig vaak ontnomen wordt omdat transvrouwen er met hun titels vandoor gaan. Gelukkig strijden steeds meer vrouwen tegen dit onrecht. De beste manier is het unaniem weigeren om mee te doen aan een wedstrijd waar ook transvrouwen aan meedoen.
In sommige landen, zoals Saudi-Arabië en Afghanistan, worden vrouwen helaas vaak nog steeds sterk beperkt in hun bewegingsvrijheid, inclusief het verbod op hardlopen in openbare ruimtes. In Iran mogen vrouwen wel hardlopen, maar vaak alleen in privéomgevingen of gescheiden van mannen. In andere conservatieve regio’s kunnen sociale normen of wettelijke beperkingen vrouwen verbieden om te hardlopen in het openbaar. Deze beperkingen worden vaak gerechtvaardigd door culturele of religieuze overtuigingen, die sportactiviteiten voor vrouwen ontmoedigen of verbieden.
Groepen
Regels zijn niet alleen van vroeger tijden maar van alle tijden. Soms valt zo’n regel ook hardlopers ten deel. Vaak is het goedbedoeld, maar vraag je je af de grondslag is. Zo mag je in (haha, alweer in Middenduin) niet hardlopen in grotere groepen dan 9 personen. Vervelend voor grotere hardloopgroepen, die dit dan omzeilen door de groepen te splitsen. Hoe groot die afstand tussen die subgroepen moet zijn weet ik dan weer niet. Dit alles om de rust in de natuur niet teveel te verstoren. Aan de andere kant wordt er wel regelmatig met zwaar materieel dwars door bos en duin geploegd waarbij alles kaal wordt gemaakt. Wie verstoort er dan de rust? Tijdens de corona jaren was er zelfs een periode dat de groepsgrootte werd beperkt tot maximaal twee.
In Burundi, een klein land in Oost-Afrika, verbood de regering groepsruns. Dit verbod werd ingevoerd omdat hardloopgroepen ervan verdacht werden gebruikt te worden als dekmantel voor politieke protesten en samenzweringen tegen de regering. Vooral groepsruns op zondagen werden streng gecontroleerd, omdat deze populair waren onder oppositieleden.
Wedstrijden
Zijn er momenten in de geschiedenis geweest wanneer het verboden was om een hardloopwedstrijd te organiseren? Ja, dat was gedurende het coronabewind van de NAVO. Geen wedstrijden mogen organiseren zal vast niet uniek zijn in de geschiedenis, maar wel een zeer ingrijpende maatregel voor hardlopers.
Naakt
In tegenstelling tot in Engeland is naakt hardlopen op de openbare weg in Nederland niet toegestaan. In de BN de Stem stond op 21 juni 2023 een bericht over een naakte hardloper. Hier het intro:
Al twee jaar lang houdt een hardloper de Apeldoornse wijk Zuidbroek in de nachtelijke uren in zijn greep. Er wordt geschokt gereageerd, maar ook wel een beetje gelachen. De man, van wie niemand weet wie het is, loopt naakt zijn rondjes. ,,Hij heeft alleen schoenen aan.”
Het bericht vermeld verder nog: “Naaktlopen op de openbare weg mag sowieso niet”, zegt advocaat Joris van ’t Hoff van Zedenadvocaat.nl. “Het valt onder schennispleging, zo simpel is het. Dat is geregeld in artikel 239 van het strafrecht.”
Legaal naakt hardlopen, dan kon in 2013 door deelname aan de Naked Run for Freedom, onderdeel van de Zwarte Cross. Of door deelname aan de 6D Nudée, een trail van 10km met 600 hoogtemeters of door mee te doen aan de hardloopwedstrijd tijdens het Roskilde festival.
Ikea
Ooit heb ik een aankondiging gedaan op Facebook van de Ikealoop. Ik organiseerde een loop door Ikea in Haarlem. Uiteindelijk stak Ikea daar een stokje voor en kon de loop geen doorgang vinden. Het had mij wel leuk geleken. Normaal ben je wel even bezig om het hele doolhof door te komen. Hoe snel zou je hier doorheen kunnen komen. Uiteraard zou dat niet handig zijn op een zaterdagmiddag, maar misschien op het openingstijdstip. Dat je voor de eerste klanten kan uitrennen.
Blootsvoets
Hardlopen op blote voeten is in sommige situaties verboden of wordt ontmoedigd vanwege veiligheids-, hygiëne- of culturele redenen. Dit geldt bijvoorbeeld op scholen en in sportevenementen waar schoenen verplicht zijn, werkplekken en openbare ruimtes met risico op verwondingen, of religieuze locaties waar hardlopen als respectloos wordt gezien. Ook militaire trainingskampen, wegen, snelwegen en sportscholen hebben vaak strikte regels. In koude klimaten en tijdens obstacle runs worden schoenen vereist voor de veiligheid. Hygiënische overwegingen spelen een rol in binnenfitnessruimtes en op festivals. Deze regels zijn meestal bedoeld om verwondingen te voorkomen.
Zelf heb ik de (halve) Marathon van Amsterdam op blote voeten gelopen en ook de Scheveningen – Zandvoort marathon. Daarnaast ook veel blootsvoetse trainingen door de stad en de duinen. Ik ken ook blotevoetelopers die staande werden gehouden door de politie. Meestal uit bezorging omdat mensen op blote voeten op straat vaak worden geassocieerd met verwarde personen.
In 2024 werd in Jonesboro, Arkansas een man aangehouden nadat hij op blote voeten in het midden van de weg rende. Toen de politie hem benaderde, weigerde hij zich te laten aanhouden en probeerde hij te ontsnappen, wat leidde tot een achtervolging waarbij uiteindelijk een politiehondeneenheid werd ingezet en hij het moest bekopen met een hondenbeet en een boete van $ 50.000,-.
Schoenen
In 2017 kwam Nike met een nieuw type wedstrijdschoen. De Vaporfly. Deze schoenen zijn sneller omdat er een speciale carbonplaat in zit. Deze plaat fungeert als een veer die energie opslaat en teruggeeft bij elke stap. Er werden nieuwe wereldrecords mee gelopen totdat er bedacht werd dat er regels moesten komen voor dit soort hulpmiddelen in schoenen.
Verkeer
Er zijn regels voor hardlopen op de openbare weg. Hardlopers en wandelaars moeten op de stoep lopen. Is er geen stoep, dan moet je naar het fietspad. Zijn beide er niet, dan moet je je weg vervolgen op de weg. Dit kan aan de rechter- maar ook aan de linkerkant, zolang je maar zover mogelijk aan de kant loopt. Een beetje jammer, maar niet heus: Tijdens de wintertrainingen met Loopgroep03 overtreden we deze regels. We zoeken rustige straten op in Bloemendaal, alwaar we intervaltrainingen doen op de rijwegen (veelal zijn daar ook stoepen aanwezig). Blijkbaar wordt dit gedoogd want de groep doet dit al ruim twintig jaar zo.
Zwembad
Het zwemreglement van zwembad Keiheuvel in België meldt: Verboden te rennen langsheen de baden. Dit is een vrij gebruikelijke regel rondom de meeste zwembaden. Een sprintje trekken alvorens met een flinke sprong te water te gaan is dus helaas uit den boze.
Plekken
Op bepaalde plekken, zoals snelwegen, spoorwegen en afgesloten privéterrein, mag je niet hardlopen zonder toestemming. Regels waar eenvoudige logica aan ten grondslag ligt. Ook bepaalde natuurgebieden zijn tijdens het broedseizoen of het gehele jaar gesloten voor hardlopers (en andere bezoekers) om de natuur en wilde dieren te beschermen. Dit jaar hebben we er een nieuw fenomeen bijgekregen: paden onder water. In Nationaal Park Zuid Kennemerland (en veel andere gebieden) staan momenteel veel paden (deels) onder water. Een deel van deze paden is afgezet en voorzien van een bord met een toegangsontzegging. Een ander deel is nog wel toegankelijk voor mensen die het niet erg vinden om natte voeten te krijgen. Af en toe check ik stiekem de paden om te checken of die borden er niet voor niks staan. Soms zijn ze inderdaad (tijdelijk) opgedroogd en op andere momenten staan ze weer onder water.
In Noord-Korea is openbaar hardlopen in drukbevolkte stedelijke gebieden zoals pleinen verboden, behalve tijdens officiële evenementen of ceremonies. Het is bedoeld om openbare ruimtes te beschermen tegen “wanordelijk gedrag”.
In de jaren ’80 verbood de Boliviaanse regering langeafstandsraces omdat ze het “onnatuurlijk” vonden voor gewone burgers om zulke extreme afstanden af te leggen. Het was ook een politieke kwestie, omdat er geruchten waren dat deelnemers aan deze races soms met geld werden gesponsord door buitenlandse organisaties met vermeende “antigouvernementele agenda’s”.
Koelkast
Een man die tijdens zijn training voor de London Marathon met een koelkast op zijn rug rende om geld in te zamelen voor het Diabetes UK werd door de politie staande gehouden. Vanwege de ongewone situatie, vermoedelijk vanwege bezorgdheid dat hij de koelkast had gestolen. Na een vriendelijk gesprek met de agenten mocht hij zijn weg vervolgen.
Richting
Op een atletiekbaan is rechtsom lopen niet toegestaan. Iedereen loopt altijd linksom. Toen ik nog lid was van AV Suomi liepen we desondanks wel eens rechtsom, en daar stoorde niemand zich aan. De baan bestaat uit meerdere banen. De binnenbaan is precies 400 meter en wordt het meest gebruikt. Wij gebruikten de buitenste baan meestal om warm te lopen. We liepen dan meestal met de klok mee.
Regenplas
Uw geld of natte voeten… Hardlopers Kees en Jeroen liepen in februari 2024 door de duinen van Castricum en weken van het pad af naar het ruiterpad om een enorme regenplas te mijden. Ze werden op heterdaad betrapt en kregen een boete van 100 euro.
No-Run Club
Op Strava is er een club met de naam No-Run Club. Deze organiseert evenementen met een gezellige samenzijn in sportieve kleding waarbij rennen verboden is. De club heeft 110 leden (111 inmiddels, want ik heb me net aangemeld) waarvan, zo te zien, een aantal ultralopers. Leuke club dus om sterke (hardloop)verhalen uit te wisselen.
Stoplicht
Uiteraard is het ook niet toegestaan om bij een rood verkeerslicht hardlopend over te steken. Dat dit vaak toch gebeurt is omdat hardlopers vaak geen zin hebben om te stoppen en ook veel sneller de weg naar de overkant afleggen dan een voetganger en meestal ook sneller dan een fietser. Dit is geen advies. Stop vooral voor een rood licht! Daarnaast is het ook handig om licht te dragen in het donker, maar niet verplicht. Zoveel regeltjes, maar hier ben je vrij in.
Je mag ook niks
Je mag niet hardlopen tijdens (snel)wandelevenementen. Dat mag nu niet en dat mocht ook al niet in 1895. In de Nieuwe Groninger Courant van 07-03-1895 staat een citaat van ene heer Muller, die op een prachtige manier verhalen schrijft over een atletenclub, o.a. dit verhaal over snelwandelwedstrijden:
Het zijn wedstrijden in snel gaan, zoodat hardloopen verboden is. Maar de controle, door wielrijders uitgeoefend, is nog al lastig. Nu verhaalt de schrijver: Het is natuurlijk voor iemand, die fraudeeren wil, geen kunst om dit te doen. Hij is bv. aan het eind van een recht eind straatweg. Aan den hoek gekomen, kijkt hij om en ziet bij groepjes de overige concurrenten, begeleid door een enkelen wielrijder. Niets is nu gemakkelijker dan er, zoodra hij in de bocht gekomen is, de galop in te zetten. Deze ontaarde schepselen komen bijna bij eiken van-stad-tot-stad-wedstrijd in het snelgaan voor, doch er bestaan menschen, die nog slimmer zijn dan de slimste knoeier, menschen, die hunne warme wigwams hebben verlaten en op verzoek van den Bond der Schoppende Bleekgezichten het woud zijn ingeslopen als zoovele Zwartvoeten en Mohikanen. Vroolijk is hun post niet, achter hen een sloot, plat uitgestrekt in het natte gras, bespieden zij van achter hoornen en struiken de voorbijtrekkende mededingers en als de heeren straks met triomphantelijke gezichten den eindpaal passeeren, als no. 1 of no. 2, wordt hen beleefd en vaardig onder het oog gebracht, dat zij op geen prijs behoeven te rekenen, daar zij gedraafd hebben. Dat zijn dan schandelijke leugens enz., doch daaraan stoort een goede jury zich gelukkig niet.
Wat mag er nog meer niet: prestatieverhogende middelen bij proflopers en wedstrijden, Illegaal (zonder inschrijving) deelnemen aan hardloopevenementen, vervalsen van tijden of je identiteit met betrekking tot een hardloopwedstrijd, tijdens een wedstrijd een stuk van het parcours afsnijden of het parcours afleggen met een vervoermiddel anders dan de benenwagen, andere deelnemers opzettelijk hinderen tijdens een wedstrijd, afwijken van bepaalde kledingvoorschriften tijdens wedstrijden, niet de verplichte items bij je hebben bij sommige (ultra)wedstrijden (zoals een bepaalde minimale hoeveelheid water, fluitje, nooddeken, opgeladen telefoon), geen medische certificaat hebben tijdens sommige wedstrijden. Om vervolgens geen controle te krijgen. Logisch: eigen verantwoordelijkheid. Dat medische certificaat is wel een gedoe. Bij bergtrails in Italië en Frankrijk eisen ze dit regelmatig. Ik moet dan de huisarts zo’n certificaat/verklaring laten tekenen. Dit roept wel eens twijfels op omdat mijn botten vrij breekbaar zijn en waarom ik dan het risico neem met deelname aan zo’n bergtrail. Toch lukt het tot nu toe gelukkig altijd om zo’n certificaat geregeld te krijgen. Dit artikel suggereert wellicht dat je je als hardloper heel zorgvuldig op elke plek en op elk tijdstip moet afvragen of je niet iets illegaals doet, maar gezond verstand weerhoudt je van de meeste misstappen. En een misstap wordt bijna nooit afgestraft. Meer regels dan ooit, maar pak die vrijheid in de Haarlemmer Hout, Middenduin en andere prachtige gebieden. Die is nooit vanzelfsprekend.
Geef een reactie